Người xạ trị có cần cách ly không? Cách ly bao nhiêu ngày?
Mục lục
“Người xạ trị có cần cách ly không?” là câu hỏi được nhiều bệnh nhân và người thân quan tâm khi điều trị ung thư bằng phương pháp xạ trị. Xạ trị là phương pháp điều trị hiệu quả, nhưng cũng tiềm ẩn những tác động nhất định đối với sức khỏe. Trong bài viết này, cùng Thế Giới Fucoidan tìm hiểu về vấn đề cách ly đối với người xạ trị.
1. Các phương pháp xạ trị hiện nay
Trước khi trả lời thắc mắc: “Người xạ trị có cần cách ly không?”, chúng ta cùng tìm hiểu cơ bản về 3 phương pháp xạ trị chính hiện nay, gồm xạ trị ngoài, xạ trị trong, và xạ trị hệ thống.
Mỗi phương pháp được lựa chọn tùy thuộc vào nhiều yếu tố như kích thước, vị trí khối u, tình trạng sức khỏe, tuổi tác và tiền sử bệnh của bệnh nhân.
1.1 Xạ trị ngoài
Là phương pháp sử dụng máy chiếu bức xạ trực tiếp vào vùng có khối u từ bên ngoài cơ thể. Các kỹ thuật phổ biến gồm:
- Xạ trị điều biến liều (IMRT): Tia bức xạ được điều chỉnh theo hình dáng cụ thể của khối u nhằm giảm tổn thương cho các mô lành xung quanh.
- Xạ trị có hướng dẫn của hình ảnh (IGRT): Dựa trên hình ảnh chụp khối u trước và trong quá trình điều trị, cho phép điều chỉnh hướng và liều bức xạ chính xác theo từng giai đoạn.
- Xạ trị không gian ba chiều (3D-CRT): Sử dụng hình ảnh 3D của khối u để lập kế hoạch chiếu tia bức xạ tập trung với liều cao, giúp giảm tác động lên các mô lành.
- Xạ phẫu: Áp dụng các chùm tia xạ từ nhiều góc độ để hội tụ vào một điểm duy nhất với liều xạ mạnh, thường được dùng trong các khối u nhỏ hoặc vùng khó tiếp cận.
- Xạ trị lập thể: Lập kế hoạch điều trị chi tiết dựa trên hình ảnh 3D và tính toán liều bức xạ chính xác nhằm tối ưu hóa hiệu quả điều trị.
- Xạ trị bằng máy cung cấp liều xạ từng lát: Cho phép chiếu xạ nhiều mục tiêu cùng lúc bằng cách điều chỉnh liều bức xạ từng lát mỏng qua vùng khối u.
1.2. Xạ trị trong
Phương pháp này sử dụng kỹ thuật xạ áp sát, đưa nguồn phóng xạ vào bên trong cơ thể bệnh nhân bằng cách:
- Cấy trực tiếp vào khối u.
- Hoặc đặt gần sát khối u để bức xạ tác động tại chỗ.
Phương pháp này thường được sử dụng trong điều trị ung thư cổ tử cung, tuyến tiền liệt, hoặc các khối u ở vị trí nội tạng khác.
1.3. Xạ trị hệ thống
Là phương pháp mà bệnh nhân sẽ được:
- Uống thuốc phóng xạ.
- Hoặc tiêm trực tiếp thuốc phóng xạ vào máu.
Thuốc sẽ di chuyển trong cơ thể và tập trung vào các tế bào ung thư để tiêu diệt chúng. Phương pháp này thường được áp dụng trong điều trị ung thư tuyến giáp hoặc các dạng ung thư đã lan rộng.
Mỗi phương pháp đều có ưu và nhược điểm riêng, đòi hỏi đội ngũ y tế đánh giá cẩn thận trước khi đưa ra quyết định điều trị phù hợp.
Có thể bạn sẽ quan tâm: Xạ trị bao nhiêu tiền? Chi phí cập nhật mới nhất!
2. Người xạ trị có cần cách ly không?
Xạ trị sử dụng các tia X hoặc tia gamma từ các thiết bị chuyên dụng để tập trung chiếu vào khu vực có khối u, chẳng hạn như:
- Ung thư phổi, ung thư vú: chiếu vào vùng ngực.
- Ung thư não: chiếu vào vùng đầu.
- Ung thư dạ dày, đại trực tràng: chiếu vào vùng bụng.
Các tia này chỉ tác động tại chỗ, gây tổn thương tế bào ung thư ở khu vực được chiếu mà không ảnh hưởng đến những người xung quanh. Vì vậy, trong trường hợp này “người xạ trị có cần cách ly không?” – câu trả lời là “không”, và mọi người có thể yên tâm tiếp xúc.
Tuy nhiên, nếu bệnh nhân được chỉ định xạ trị áp sát hoặc sử dụng đồng vị phóng xạ qua đường uống, cần tuân thủ một số biện pháp an toàn để bảo vệ sức khỏe người thân và cộng đồng:
Đối với người thân:
- Phụ nữ mang thai và trẻ em dưới 18 tuổi không nên tiếp xúc với bệnh nhân.
- Giữ khoảng cách tối thiểu 2 mét khi tiếp xúc.
- Hạn chế thời gian thăm nom, không quá 30 phút mỗi ngày.
Đối với bệnh nhân:
- Vệ sinh tay sạch sẽ sau khi sử dụng toilet.
- Dùng riêng đồ dùng cá nhân.
- Uống nhiều nước để hỗ trợ cơ thể thải loại phóng xạ.
- Tránh quan hệ tình dục.
- Hạn chế tiếp xúc với trẻ sơ sinh, trẻ em và phụ nữ mang thai.
Việc tuân thủ các hướng dẫn trên sẽ đảm bảo an toàn cho cả bệnh nhân và những người xung quanh.
3. Xạ trị có ảnh hưởng đến người xung quanh?
Xạ trị là phương pháp điều trị an toàn cho cả bệnh nhân và những người xung quanh. Đối với các trường hợp xạ trị ngoài hoặc xạ trị trong nạp nguồn sau, bệnh nhân không mang phóng xạ trong cơ thể sau khi hoàn thành liệu trình, vì vậy hoàn toàn không cần giữ khoảng cách hay cách ly với người khác.
Tuy nhiên, đối với bệnh nhân sử dụng dược chất phóng xạ, thời gian cách ly sẽ phụ thuộc vào loại thuốc và liều lượng được sử dụng. Chẳng hạn, trong điều trị ung thư tuyến giáp bằng i-ốt phóng xạ, bệnh nhân cần giữ khoảng cách từ 1-2 mét với người khác, tránh đến những nơi đông người và ở trong phòng riêng từ 3-7 ngày, tùy theo liều lượng thuốc đã dùng.
4. Người trị xạ phải cách ly bao lâu?
Người xạ trị có cần cách ly không? Vẫn có trường hợp bệnh nhân cần cách ly. Vậy, người xạ trị phải cách ly bao lâu?
Thời gian cách ly sau khi xạ trị phụ thuộc vào phương pháp điều trị và liều lượng phóng xạ được sử dụng. Cụ thể:
- Xạ trị bằng tia xạ từ ngoài: Phương pháp này thường không yêu cầu cách ly, vì tia xạ được chiếu trực tiếp vào khối u từ bên ngoài cơ thể và không làm cho bệnh nhân trở thành nguồn phóng xạ.
- Xạ trị bằng i-ốt phóng xạ (I-131): Đây là phương pháp điều trị phổ biến cho các bệnh lý tuyến giáp. Sau khi uống i-ốt phóng xạ, bệnh nhân có thể phát ra bức xạ trong một thời gian ngắn. Do đó, nhiều người thắc mắc: “Uống thuốc phóng xạ cách ly bao nhiêu ngày?”. Thời gian cách ly thường kéo dài từ 48 giờ đến 7 ngày, tùy thuộc vào liều lượng i-ốt được sử dụng và hướng dẫn của bác sĩ. Trong thời gian này, bệnh nhân nên hạn chế tiếp xúc gần với người khác, đặc biệt là trẻ em và phụ nữ mang thai, để đảm bảo an toàn.
Ngoài ra, sau khi xuất viện, bệnh nhân cần tuân thủ các biện pháp an toàn như:
- Hạn chế xuất hiện ở nơi công cộng.
- Tránh sử dụng phương tiện giao thông công cộng.
- Duy trì khoảng cách an toàn với người khác (trên 1 mét).
- Uống nhiều nước để giúp đào thải phóng xạ.
- Sử dụng nhà vệ sinh riêng và xả nước nhiều lần sau khi sử dụng.
- Tránh tiếp xúc gần với trẻ em và phụ nữ mang thai trong một thời gian nhất định.
Việc tuân thủ các hướng dẫn của bác sĩ và nhân viên y tế là rất quan trọng để đảm bảo an toàn cho bản thân và những người xung quanh.
Ngoài ra, nếu bạn cần tham khảo chế độ dinh dưỡng trước và sau hóa xạ, thì xem thêm bài viết: Trước và sau hoá xạ nên ăn gì, lời khuyên từ chuyên gia
Kết luận
Việc “Người xạ trị có cần cách ly không?” phụ thuộc vào loại xạ trị và tình trạng sức khỏe của từng bệnh nhân. Trong hầu hết các trường hợp, người xạ trị không cần cách ly sau khi điều trị. Tuy nhiên, nếu có các yếu tố đặc biệt liên quan đến liệu pháp xạ trị, bác sĩ sẽ cung cấp hướng dẫn cụ thể.
Sản phẩm liên quan
Bài viết khác cùng chuyên mục
- Cập nhật giá tiêm ung thư cổ tử cung 2024 và những lưu ý quan trọng
- Ung thư phổi giai đoạn đầu có chữa được không? Các phương pháp chữa trị
- Ung thư gan giai đoạn cuối có chữa được không? Hướng dẫn chăm sóc bệnh nhân ung thư gan giai đoạn cuối đúng cách
- Thông tin quan trọng về chăm sóc bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn cuối
- Ung thư phổi ho ra máu – Triệu chứng rất hiểm cần cảnh giác
- Ung thư di căn: Những thông tin cần biết
- Đi tìm lời giải: Ung thư di căn có chữa được không?
- 8 cách phòng tránh ung thư chuyên gia khuyên bạn
- Vôi hóa tuyến giáp: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị
- 5 cách phòng ngừa ung thư phổi dễ thực hiện bạn cần biết