Hạch là gì? Cách phân biệt hạch lành tính và ác tính

Nhiều người thấy hạch nổi lên vẫn chưa biết hạch là gì, vị trí nổi hạch thể hiện tình trạng gì của sức khỏe hay đó là hạch lành tính hay ác tính. Dưới đây là những giải đáp đến từ Dược sĩ Thế Giới Fucoidan.

Hạch là gì? Nổi hạch là gì?

Trước tiên chúng ta cần tìm hiểu định nghĩa “hạch là gì?”. Hạch là một phần của hệ thống lympho của cơ thể con người và các động vật khác. Hệ thống lympho bao gồm các cơ quan và mạng lưới mạch máu chuyên dụng để tạo và vận chuyển một loại chất lỏng gọi là lympho. Hạch là một loại cơ quan trong hệ thống này.

Hạch thường có hình dạng như hạt nhỏ và có nhiệm vụ chứa các tế bào bạch cầu (tế bào bảo vệ) và tham gia vào quá trình lọc và loại bỏ các vi khuẩn, virus, tế bào bị hỏng, và các chất lạ trong lympho. Chúng là một phần quan trọng của hệ thống miễn dịch của cơ thể và giúp ngăn chặn sự xâm nhập của các tác nhân gây bệnh.

Khi một người bị nhiễm trùng hoặc bệnh lý, hạch nổi lên, sưng to và trở nên đau nhức, đây là dấu hiệu của một phản ứng miễn dịch đang diễn ra để chống lại tác nhân gây bệnh.

Nổi hạch trên người tại những vị trí nào?

Sau khi nắm rõ hạch là gì thì nhiều người có thắc mắc hạch thường nổi ở tại vị trì nào? Có thể nổi hạch trên người ở nhiều vị trí nhưng dưới đây là 3 vị trí thường gặp nhiều nhất:

1. Nổi hạch ở bẹn

Hạch vùng bẹn là một tình trạng thường gặp khi có sự sưng to ở khu vực này. Nguyên nhân của hiện tượng này có thể bao gồm nhiều yếu tố. Một trong những nguyên nhân thường gặp là các bệnh nhiễm khuẩn liên quan đến hệ sinh dục và tiết niệu, như viêm nhiễm do vi khuẩn Chlamydia hoặc bệnh giang mai.

Ngoài ra, hạch ở vùng bẹn cũng có thể xuất hiện khi có tổn thương và nhiễm khuẩn ở khu vực xung quanh, chẳng hạn như vết thương, vết cắt, hoặc mụn nhọt.

Một số bệnh liên quan đến hệ thống máu cũng có thể gây ra sự sưng to của hạch, ví dụ như bệnh bạch cầu cấp. Hạch thường có kích thước lớn, mềm mại, và có khả năng di động, có thể xuất hiện ở nhiều vị trí trên cơ thể, bao gồm hố thượng đòn, nách, bẹn, trung thất, và mạc treo. Khi xuất hiện hạch ở những vị trí này, thường đi kèm với triệu chứng như sốt cao, sưng to nhanh chóng, và có thể gây ra xuất huyết. Trong trường hợp của bệnh bạch cầu mạn tính dạng lympho, hạch thường nhỏ và phát triển chậm, có thể mất vài tháng để hạch trở nên to hơn, nhưng chúng vẫn giữ tính chất mềm mại và di động.

2. Nổi hạch ở nách

Hạch ở nách thường có dạng viền tròn hoặc hơi dài, chúng cảm giác cứng và khi ấn nhẹ lên chúng, có thể cảm thấy đau nhức nhẹ và một chút sự di chuyển.

Tuy nhiên, nếu gặp các triệu chứng như đau, sưng to ở vùng nách, mệt mỏi, và sốt, thì có thể đây là dấu hiệu của viêm nhiễm. Nếu không phải vì viêm nhiễm, thì cần phải cảnh giác, vì nó có thể là dấu hiệu cảnh báo cho một số bệnh nguy hiểm khác nhau như:

• Có thể xuất phát từ khối u ở bạch huyết hoặc các hạch bạch huyết lân cận.
• Có thể liên quan đến các bệnh lý về bạch cầu.
• Có thể là dấu hiệu của bệnh lymphoma Hodgkin hoặc các loại ung thư khác.
• Có thể liên quan đến ung thư da màu (melanoma).
• Có thể là kết quả của khối u lymphoma không Hodgkin.
• Có thể liên quan đến ung thư vú.

Đặc biệt, một hạch ở nách có thể là dấu hiệu cảnh báo về giai đoạn tiến triển của ung thư vú, khi tế bào ung thư đã lan sang các hạch bạch huyết ở vùng nách. Các dấu hiệu cảnh báo khác của ung thư vú bao gồm xuất hiện của khối u trong vùng vú, tiết dịch vú bất thường từ núm vú, thay đổi về hình dạng và kích thước của vùng vú, sần sùi trên da vùng đó, sốt, và các thay đổi trong chu kỳ kinh nguyệt.

Xem thêm: Ung thư vú, dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa

3. Nổi hạch ở sau tai, cổ

Nổi hạch sau tai thường là dấu hiệu của nhiều vấn đề sức khỏe, như nhiễm trùng, lao, ung thư đầu cổ, và ung thư tuyến giáp. Hạch bình thường thường nhỏ, mềm, và khó thấy khi chạm vào. Tuy nhiên, khi gặp viêm nhiễm hoặc ung thư, chúng có thể phình to, đau, cứng.

Nổi hạch sau tai có thể là cảnh báo cho nhiều bệnh nguy hiểm khác nhau, đặc biệt đối với trẻ yếu đề kháng:

• Bệnh ung thư: Hạch sau tai có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư đầu, cổ, và đặc biệt là ung thư tuyến giáp. Trong trường hợp ung thư tuyến giáp, hạch thường tăng kích thước theo thời gian và trở nên cứng cùng đau đớn.
• Bệnh ở hệ bạch huyết: Hệ bạch huyết chứa các mạch bạch huyết và hạch bạch huyết, giúp loại bỏ vi khuẩn và độc tố khỏi cơ thể. Khi hệ bạch huyết gặp vấn đề, các hạch bạch huyết có thể sưng to, thường ở khu vực cổ, gây ra sự cản trở trong việc loại bỏ độc tố.
• Triệu chứng của bệnh nhiễm trùng: Khi cơ thể bị tấn công bởi virus hoặc vi khuẩn, hạch sau tai có thể sưng to và đau đớn, thường xuất hiện trong trường hợp viêm họng, thủy đậu, sởi, và có thể dẫn tới các biến chứng khác nhau nếu không được điều trị kịp thời.
• Bệnh u nang bã nhờn: Các khối u nang bã nhờn cũng có thể gây ra hạch nổi ở vùng cổ và tai. Những khối u này thường có kết cấu đặc biệt và cần được theo dõi và điều trị một cách cẩn thận.

Nếu bạn phát hiện hạch sau tai của mình có các biểu hiện bất thường, nên thăm bác sĩ để được tư vấn và xác định nguyên nhân cụ thể. Việc đánh giá và chăm sóc sức khỏe kịp thời rất quan trọng để phát hiện và điều trị các vấn đề sức khỏe một cách hiệu quả.

Xem thêm: Tổng quan về ung thư hạch bạch huyết? Sống được bao lâu

Phân biệt hạch lành tính và ác tính

Nếu đã biết hạch là gì thì chúng ta sẽ quan tâm đến đó là hạch lành tính hay ác tính.  Để phân biệt hạch lành tính và hạch ác tính, người bệnh có thể dựa vào một số đặc điểm sau:

• Kích thước: Hạch lành tính thường có kích thước nhỏ, thường chỉ vài mm đến dưới 1cm và ít có xu hướng phình to theo thời gian. Ngược lại, hạch ác tính thường lớn hơn và tăng kích thước nhanh chóng, có thể xuất hiện ở nhiều vị trí.
• Khả năng di động: Hạch lành tính thường dễ di động, không dính vào các cấu trúc xung quanh khi chạm vào, trong khi hạch ác tính thường bám vào mô xung quanh và khó di chuyển.
• Thời gian tồn tại: Hạch lành tính thường biến mất sau vài ngày hoặc tối đa sau 3-4 tuần. Nếu hạch không giảm kích thước sau thời gian này, điều này có thể là dấu hiệu cảnh báo cho các vấn đề nghiêm trọng như bệnh mãn tính hoặc ung thư.
• Ngữ cảnh lâm sàng: Hạch lành tính thường xuất hiện trong bối cảnh viêm nhiễm và thường giảm đi khi viêm nhiễm được điều trị.

Tuy nhiên, việc phân biệt giữa hạch lành tính và hạch ác tính không phải lúc nào cũng đơn giản và có thể biến đổi tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Vì vậy, khi có triệu chứng hạch nổi không rõ nguyên nhân, người bệnh nên thăm khám tại các cơ sở y tế có chuyên môn và uy tín để có chẩn đoán chính xác. Dựa vào vị trí và tình trạng của hạch, bác sĩ có thể đề xuất các xét nghiệm như nội soi, siêu âm, chụp CT, hoặc thậm chí sinh thiết để xác định bản chất của hạch.

Trên đây là những giải đáp cơ bản cho câu hỏi “hạch là gì?” đến từ Dược sĩ Thế Giới Fucoidan. Hy vọng với những thông tin này giúp cô bác anh chị chủ động điều trị bệnh khi thấy những dấu hiệu hạch bất thường nổi lên.